Bir aslan, bir yarasa, bir çocuk: Nasıl da benziyorlar!

Bu yazıda “Toplum Nedir?” sorusuna eğlenceli ve geniş bir bakış açısından yanıt veriyor, “birey ve toplum” ilişkisine göz atıyoruz.

Hiç merak ettiniz mi bir aslan, bir vampir yarasa ve bir çocuk arasında ne tür benzerlikler vardır?

1. A. Acıktıklarında çok yırtıcı olabilirler.
2. B. Sosyal topluluklar içinde yaşarlar.
3. C. Her ikisi de!

Sosyalleşme, sadece insanlara özgü bir davranış değildir.

Bazı hayvan türleri sürüler, bazıları koloniler halinde yaşar. 

Bir arada yaşama, saldırılara karşı hayatta kalma ihtimalini artırır.

Bunun yanı sıra, grup halinde yaşama ortak avlanmalarını veya yaşadıkları bölgeyi daha iyi savunmalarını sağlar. 

Daha gelişmiş hayvan türlerinde ise, topluluğun diğer üyeleri için fedakârlık yapma, yardımlaşma gibi çok daha karmaşık davranışlar gözlemlenir.

Meselâ bir dişi aslan başkasının yavrusunu canı pahasına korur.

Vampir yarasa ise aç kalan akrabalarıyla kendi yiyeceğini paylaşır. 

Biz insanlar da sosyal topluluklar halinde yaşarız. Elbette doğadaki en zeki ve en karmaşık yapıya sahip canlılar olduğumuz için, içinde yaşadığımız  topluluklar da bizler gibi karmaşık ve gelişmiştir. 

Binlerce yıl önce, tehlikelerden korunmak üzere bir araya gelmiş insan grupları, birlikte yaşamaktan pek memnun kalmış olacak ki, bu işi iyice büyütmüşler! 

Zaman içinde, yaşadıkları bölgelerin sınırlarını aşmış, civarda yaşayan diğer topluluklarla iletişime geçmiş, iş birliği yapmış ve gerektiğinde dayanışma göstermişler.

 Sınırlar genişleyip, ortak yaşam alanları büyürken, insanlar da ihtiyaçlarını karşılamak için kendi aralarında daha düzenli iş bölümü ve iş birliğine ihtiyaç duymaya başlamıştır.

Düzensiz topluluklar, daha düzenli ve gelişmiş toplumlara dönüşmüştür. 

Toplum, aynı toprak parçası üzerinde yaşayan, ortaklaşa amaçlarını gerçekleştirmek için iş birliği, dayanışma, yardımlaşma gibi ilişkiler kuran … insanların tümüdür. 

Haklısınız. O halde tanımımızı biraz daha detaylandıralım:

Bunu “bir toprak parçası” ifadesini biraz daha detaylandırarak anlamaya çalışalım. Bir toprak parçasına “vatan” anlamını veren şey nedir? Ona duyduğumuz sevgi, tarihimiz, kültürümüz ve ortak değerlerimizdir.

Ortak değerler demek, toplumdaki herkesin aynı şeyi düşünmesi, yapması veya aynı şeye inanması demek değildir.

Bir toplumun üyelerinin kültürel geçmişleri, gelenekleri, inançları birbirinden farklı olabilir.

Bir toplumun üyeleri birbirinden uzakta da yaşayabilir. Ortak değerlerimiz, birbirimizden fiziksel olarak uzakta yaşasak da bizi bir arada tutar.

Örneğin, futbol oynamayı bilen birkaç kişiyi bir araya getirmek, onları takım yapmaz.

Hepsinin ortak amaçları olan maçı kazanmanın yanı sıra, takım içinde ayrı görevleri vardır. Düzenli ilişkileri, rol ve sorumluluklarının toplamı onları takım haline getirir.

İyi bir takım olmak için her bir futbolcunun hangi kültürden, gelenekten, hangi şehirden geldiğinin önemi yoktur. Önemli olan birlikte oynama istekleri ve birbirlerine davranış biçimleridir. 

Toplumlar da böyle işler. Sadece insan topluluklarının bir araya gelmesi değil, aralarında kurdukları düzenli iş birliği ve ortak değerleri onları toplum yapar. 

Toplum, aynı toprak parçası üzerinde yaşayan, ortaklaşa amaçlarını gerçekleştirmek için iş birliği, dayanışma, yardımlaşma gibi ilişkiler kuran ve ortak değerlere sahip insanların tümüdür.

Toplum olarak bizi bir arada tutan şeyler, ortak değerlerimiz ve birlikte yaşama isteğimizdir.